Bismillahirrahmanir Rahim. Wannan }asida ’yar }warya }waryar matashiya ce akan hukunce hukuncen da mata sauka ke~anta da su a haji. Don neman cikakken bayani sai a tuntu~i malamai ko littattafan da aka wallafa a wannan fage.
MAHIMMAN {A’IDOJI GUDA SHIDA
1. Shara]in kar~uwar haji da umara a yi su don Allah, kuma yadda Manozn Allah (SAW) ya koyar. Sai a dage.
2. Ba bambanci tsakanin yadda ake ayyukan haji da na umara a cikin abubuwan da suka yi tarayya (Shiga harama, [awafi, Sa’ayi, Abubuwan da aka hana maniyyaci, Aski).
3. Gaba]ayan hukunce-hukuncen mace kafin haji-kamar kama-kai, shiga ta mutunci, nisantar mummunar cu]anya da maza..dss a lokacin haji da umara ma suna nan daram.
4. Ba bambamci tsakanin namiji da mace a haji da umara sai a ‘yan wurare ka]an da bayaninsu zai zo.
5. Ba bambanci tsakanin mace mai tsarki da mai al’ada ko bi}i a ayyukan haji da umara in ban da wasu ‘yan wurare da bayaninsu zai zo. AMMA hukunce hukuncen da suke kansu kafin haji– kamar rashin yin sallah, azumi dss-suna nan har lokacin haji ko da suna da ala}a da hajin (kamar shiga masallacin Ka’aba, yin sallah a Mina, yin azumi in ba ku]in hadaya. Dss. Amma za ta rama azumi in ta yi tsarki.
6. Mace mai jinin cuta (Istihala) hukuncinta ]aya da mai tsarki a ayyukan haji da umara.
HAJI DA UMARA A TA{AICE
HARAMA: Wato “Kudirce niyyar shiga ayyukan haji, ko umara, ko duka biyun ha]a da yin wani aiki ko furuci dake da ala}a da su nan-take – kamar talbiyya ko ]aura ihrami – a MI{ATI.” ita ce Farkon aikin da yake da ala}a da haji ko umara kai-tsaye; kuma ita maniyyaci zai fara yi,.
UMARA A TAKAICE: Abubuwa hu]u ne suka yi ta; Harama, [awafi zagaye bakwai, Sa’ayi sau bakwai, Aski ko Saisaye.
HAJJI A TAKAICE: Hajji iri uku ne; TAMATTU’I (a yi umara bayan an gama a yi hajji a tafiya guda) {IRANI (gwama umara da hajji) IFRADI (hajji tsura).
¨ Mai {irani da Mai Ifradi ayyukansu iri ]aya ne sai a wurare biyu: (1) Niyya (2) Mai {irani yana Hadaya.
¨ Gaba]ayan ayyukan hajji ana gudanar da su ne cikin Kwanaki biyar ko shida KACAL; (8 Zul-hijja-12 ko 13 gareshi). Amma kafin nan Mai Tamattu’i zai yi Umararsa. Mai Ifradi da Mai {irani kuma za su yi abubuwa hu]u; Harama daga Mi}ati, [awaful {udumi, Sa’ayi (sa iya jinkirta shi su yi shi tare da [awafil Ifadha) Ci gaba da zama cikin harama.
AYYUKAN HAJI DAGA (8) ZUWA (13)
Rana ta Farko 8 ga wata: Ayyuka uku: (1) Harama da haji (ga mai tamattu’i, sauran kuwa dama ba su fita ba) (2) zuwa MINA, (3)Wanzuwa a Mina zuwa wayewar gari.
Rana ta Biyu 9 ga wata: Ayyuka hu]u (1) Tafiya Arfa (2)Wanzuwa a Arfa zuwa fa]uwar rana (3) Barin Arfa bayan an tabbatar rana ta fa]i (4) Kwana a Muzdalifa.
Rana ta Uku 10 ga wata: Ayyuka biyar (1) Jifan Babbar Majefa (2)Hadaya ga mai Tamattu’i da {irani (3) Aski ko saisaye (4) [awafin Ifala (5) A dawo Mina a kwana. Ranakun Hu]u, Biyar da Shida ; 11,12,13 ga wata: Ayyuka biyu a kullum; (1)Jifan dukkanin majefai uku (2) Kwana a Mina (wanda ya so ya iya barin Mina ranar sha biyu 12). [AWAFIN BANKWANA: shi ne }arshen abin da alhaji yake yi lokacin da ya yi azamar tafiya garinsu.
MACE A AIKIN HAJJI DA UMARA
Wurin tahowa: Dole ta kasance tare da mijinta, ko maharraminta. A fatawar wasu malamai za ta iya bin amintaccen ayari in hajin farilla ne ban da na nafiala.
Wurin Harama: (1) Ba wasu kaya takamaimai da lallai sai da su za ta yi harama; ta iya yi da duk irin kayan da ta so,in dai bai sa~a wa shari’a ba (2) Za ta rufe gaba]ayan jikinta in ban da fuskarta da tafukanta, sai dai idan akwai wa]anda ba maharramnta ba suna kallon ta, sai ta rufe fuskar tata. (3) Ba laifi ta sa safar }afa amma ban da ta hannu.
Wurin [awafi: (1)[awafinta daga gefe za ta ri}a yi; kada ta cu]anya da maza (2) Idan ta yi nuni ga Hajarul Aswadi ya wadatar kar ta ce sai ta sumbace shi(3)Ba za ta shafi Rukunul Yamani ba (4) Ba za ta fito da kafa]arta ba (5) Ba za ta yi sassarfa ba (6) Raka’a biyun ]awafi a gurin mata za ta yi; ba a bayan Ma}ama Ibrahim ba.
Wurin Sa’ayi: (1)Sa’ayinta daga gefe za ta ri}a yi; kada ta cu]anya da maza(2)Ba ta yin gudu tsakanin korayen fitulu. Wurin Aski: Ba ta yin Aski }wal-}wal. Saisaye kawai take yi; Ta ha]a kitso ko gashin kanta wuri guda, ta datse ko a datse mata gwargwadon ga~a ]aya ta yatsanta na hannu.
MACE MAI AL’ADA A A HAJJI DA UMARA
Wurin Harama: (1) Za ta yi harama kamar kowa, amma ban da sallar da ake yi wurin shigar, (2) Za ta ci gaba da zama cikin harama. Da ta yi tsarki sai ta ci gaba da umara ko haji. Wurin [awafi: (1) Ba za ta yi ]awafi ba har sai ta samu tsarki, (2)Idan Tamattu’i take yi, kuma har takwas ga wata ta yi ba ta samu ta yi umararta ba saboda rashin tsarki to, Tamattu’inta ya koma {irani; sai ta yi irin yadda yake yi, amma an yafe mata ]awafin }udumi. (3) Idan jini ya zo mata tana cikin ]awafi sai ta yanke ta fita daga masallaci, in ta yi tsarki ta sake sabo.(4) Idan bayan ]awafi ne ya zo mata, to za ta iya yin sa’ayinta haka. (5) Idan ba ta samu damar yin [awafin Ifala (wato ]awafin hajji) ba, har lokacin tafiyarsu ya yi, kuma ba dama ta jinkirta ko a jinkirta mata, to wasu malamai sun yi fatawar ta yi }unzugu ta yi ]awafinta haka, kuma ba komai a kanta; saboda ba ta da laifi, kuma Allah ba ya ]ora wa bawansa abin da ba zai iya ba. Duk wanda ya koma garinsu bai yi [awafin Ifala ba – mace ko namaji- to komai daren da]ewa yana cikin harama har sai ya je ya yi (6) An yafe mata [awafin ban-kwana .
Wurin Sa’ayi: Za ta jinkirta shi sai lokacin da ta yi ]awafi.
Wurin Saisaye: Ba za ta yi saisaye ba sai bayan ta yi tsarki ta yi ]awafi ta yi sa’ayi.
ALLAH YA SA MA{ABULIYA CE!
Nura Abdullahi Madina: namadina@gmail.com
Iyalina 